Ik kreeg vorige week een berichtje van iemand die het advies had gekregen om haar paddocks en tracks af te graven en te draineren, om de modder weg te werken. Ze vroeg zich af of dit echt de enige weg was, of dat er ook minder drastische methodes bestonden.
Een andere klant had me gecontacteerd voor een advies en liet me enthousiast weten dat ze al een goede basis had, want een groot deel van het perceel was al volledig gedraineerd en klaar om terug in te richten.
Van dat eerste berichtje werd ik heel enthousiast, want ik werk net het liefst met methodes die niet bestaan uit afgraven en draineren van de bodem. Bij het tweede werd ik minder vrolijk, want ik vond dat wat zonde van de kosten. Je leest hier waarom!
Waarom niet afgraven of draineren?
Het afgraven van de bodem verwijdert de bovenste laag, waarin het meeste leven zit. Er zitten plantenwortels, regenwormen, organisch materiaal, .. wat allemaal bijdraagt om die bovenste laag gestructureerd te houden, en te beschermen tegen verdichting.
Als je deze laag verwijdert, start je dus met een levenloze bodem, waar je geen planten en diertjes meer hebt die je kunnen helpen met het water vast te houden en te infiltreren. Zonde dus!
Daarnaast komt je track of paddock, door de bodem af te graven, lager te liggen dan de omliggende zones. Je moet die dus sowieso terug opvullen met een inrichting, om die op het hetzelfde niveau, en liefst een beetje hoger nog, ten opzichte van de omliggende zones. Zoniet, loopt het water net naar je tracks en paddock toe, wat de boel net gevoeliger maakt voor moddervorming.
En dan hebben we drainage. Dit lijkt een hele effectieve methode om het water dat op je perceel terechtkomt, weg te werken voor het modder kan veroorzaken. Maar naast dat het een hele dure maatregel is, is het ook niet zo klimaatvriendelijk. Want dit water wordt vaak weggeleid naar een beek of de riolering, waardoor het op momenten dat er heel veel neerslag is, bijdraagt aan de overbelasting van het waternet en dus aan overstromingen.
Anderzijds wordt dat water dan dus weggeleid via beken en de waterzuivering, richting de zee. Terwijl onze grondwaterhoeveelheden al serieus in de problemen zitten, omdat we zoveel water oppompen en afvoeren. Als we dus met onze paardenweide willen bijdragen aan de klimaatrobuustheid in plaats van het probleem erger willen, moeten we dus proberen om zo veel mogelijk water dat erop terecht komt, op het perceel te houden en te infiltreren. En het niet weg te leiden naar beken en riolering, waar het ‘verloren’ gaat en zelfs problemen kan veroorzaken.
Tenslotte nog een laatste aspect waarom ik geen fan ben van draineren: het verandert de bodem zo sterk dat die verloren is als landbouwgrond. Bij drainage werk je met grindlagen, draineerbuizen, vaak ook nog geotextiel, allemaal verstopt in de bodem. Als je grond dus ooit terug in handen van een boer zou komen, kan die er niets meer mee, tenzij de volledige bodemlaag vervangen wordt. En dat is ook weer helemaal niet duurzaam. Daarom werk ik liever met milde methodes, die je ook weer zou kunnen weghalen van de bodem als dit nodig zou zijn.
Wat is dan wel de oplossing?
Hierboven vertelde ik je waarom ik geen fan ben van het afgraven en draineren van de grond, welke nadelen dat in mijn ogen heeft en waarom dat niet echt past binnen mijn visie. Hier neem ik je graag mee wat je dan wél kan doen om de modder op te lossen!
Ten eerste is het belangrijk om te gaan kijken waar water van nature naartoe loopt op je perceel, en je ontwerp daarop aan te passen. Geef plaats aan het water waar het zelf al naartoe loopt, en leg je track en eetplaatsen op zones die vanzelf al wat droger blijven. Dat spaart je al een hoop kosten, en moedigt je aan om creatief te zijn :)
Daarnaast gaan we het water extra wegsturen van de plekken waar de paarden veel komen, en leiden naar de plekken waar er plaats is om te infiltreren. Dit houdt in dat we de track en paddock(s) hoger gaan leggen dan de omliggende zones, zodat het water zelf al een weg zoekt naar andere plekken. Je hoeft de bodem dus helemaal niet af te graven, maar gebruikt de levende bodemlaag om het water te infiltreren. Daarboven leg je de inrichting, zodat deze automatisch hoger komt te liggen dan de omliggende zones.
Vervolgens is een drukverdelende laag op de zones met veel betreding onmisbaar. Een goede drukverdeling zorgt dat de ondergrond niet verdicht geraakt, zodat water steeds kan blijven infiltreren doorheen de tracks en paddocks, ondanks dat er veel betreding op is. Je zorgt er op die manier voor dat er helemaal geen drainage nodig is, maar dat de bodem die functie kan opnemen voor jou. Het water wordt geïnfiltreerd naar het grondwater, in plaats van weggevoerd via beken of riolering.
En ten slotte: er zijn superfijne natuurlijke materialen beschikbaar die je met dit alles kunnen helpen. Lava is bijvoorbeeld een topper voor je track: het heeft een grof formaat waardoor water makkelijk kan infiltreren, maar het is ook poreus waardoor water ook opgenomen wordt. Het stenig materiaal bevordert de natuurlijke slijtage van de hoeven, maar je kan het formaat aanpassen aan de noden van je paarden. En lava is ook mineralenrijk, wat het een prima bodemverbeteraar maakt in je composthoop of als het perceel ooit terug in landbouwgebruik zou komen. Superveel voordelen dus om mee aan de slag te gaan!
Zelf je persoonlijk stappenplan maken?
In de week van 7 april gaan we aan de slag met een minicursus waarin je leert om jouw persoonlijk actieplan tegen modder te maken. Ik vond het belangrijk om dit stukje visie mee te geven, zodat je weet wat te verwachten. Geen drastische maatregelen dus die je bodem irreversibel aantasten, wél haalbare methodes die bijdragen aan de klimaatrobuustheid van je perceel.
Doe je ook mee? Je vindt via onderstaande link alle informatie! Je kan nu aanmelden met een mooie pre-orderkorting, vanaf 7 april gaan we van start!
De bodem afgraven en draineren? Liever niet