Zoals jullie wel of niet weten, composteren wij onze mest. Dit doen we in een systeem van compostvaten gemaakt van palletten, zo opgebouwd dat er bij elke hoop voldoende lucht kan. Ik vond het altijd super interessant om te kijken naar het composteringsproces: hoe de hoogte van de hopen vermindert, hoe je de warmte voelt als je er een riek in wrikt, en hoe je ziet hoe de mestbolletjes minder zichtbaar worden door de vertering. Maar nu heb ik er nog een nieuw leerrijk hebbedingetje bij: een compostthermometer!
Deze heeft een lange pin die je in de hoop kan steken, zodat hij de temperatuur binnenin de hoop kan meten. Zo kan je zien in welke fase de compostering zit: doorheen het proces wordt namelijk eerst een hoge temperatuur van zo'n 60-70°C bereikt, waarna de temperatuur terug afkoelt naar de omgevingstemperatuur. De hoge temperatuur is nodig om parasieten zoals wormeitjes, maar ook zaden van ongewenste kruiden af te doden. Omdat de micro-organismen dan op volle toeren draaien, wordt het volume ook op sneltempo verkleind waardoor je de hoop in het begin het meest ziet verlagen. Daarna daalt de temperatuur en vindt er nog steeds compostering plaats, maar op een trager tempo. Om het proces te versnellen kan je daarom de hoop tussendoor omzetten, zodat de hoge temperatuur opnieuw bereikt wordt en de compost nog sneller verwerkt wordt! Daarover later meer.
Hieronder overloop ik elke hoop: de temperatuur die weergegeven wordt, samen met een foto van de hoop waarop je de hoogte en samenstelling ziet. De composthopen worden telkens een 2-3 weken gevuld, daarna gaan ze rusten en starten we een nieuwe hoop. Door elke hoop te meten en de foto erbij te zetten, hoopte ik de verschillende fases van compostering te zien en ik moet zeggen dat ik verrast was hoe sterk dit zichtbaar is!
Composthoop 7: net opgezet (begin juni)
De meest recente composthoop haalt effectief temperaturen van 65°C! De hoop staat ook echt te dampen 's ochtends, gek om te zien. De hoge temperatuur toont dat het dus wel goed gaat met de compost, dat de juiste processen starten en dat de mest (+ander organisch materiaal) goed begint te verteren.
Composthoop 6: 3 weken geleden opgezet (half-eind mei)
Als we dan kijken naar de vorige composthoop, die zo'n 3 weken geleden is opgezet, zien we dat de temperatuur al gedaald is naar zo'n 50°C. De hoge temperatuur duurt dus niet zo lang, en maakt plaats voor een iets lagere temperatuur waarbij andere soorten micro-organismen een nieuwe fase ingaan. Volgens de compostthermometer is dit de beste temperatuur voor de compostering. Let ook op hoe sterk de hoogte al gedaald is tov. de meest recente hoop (de palletten zijn even hoog en de hoop werd ook gevuld tot bovenaan de palletten). Gek op 3 weken tijd!
Composthoop 5: 5 weken geleden opgezet (begin-half mei)
De volgende hoop, die iets meer dan een maand geleden werd opgezet, duikt onder het 'ideale venster' volgens de thermometer. De temperatuur in deze hoop is gezakt tot zo'n 40°C. Nog steeds een heel stuk hoger dan de omgevingstemperatuur.
Composthoop 4: 7 weken geleden opgezet (half-eind april)
De volgende composthoop zakt tot net onder 30°C. Het verschil met de omgevingstemperatuur wordt sterker. Wel merk je bij deze hoop nog steeds een redelijk verschil in hoogte tov de meer recente hoop.
Composthoop 3: 9 weken geleden opgezet (begin-half april)
In de derde composthoop, die een dikke 2 maand ligt te rusten, is de temperatuur teruggelopen tot 25°C. Hier valt ook op dat het volume niet meer sterk gedaald is tov de meer recente hoop (hoewel het moeilijk inschatten is: de eerste drie hopen zijn opgebouwd in een bestaand compostsysteem met 3 vaten ipv met palletten).
Composthoop 2: 11 weken geleden opgezet (half-eind maart)
De tweede composthoop zit nog maar net boven de 20°C, wat ongeveer gelijk zal zijn aan de omgevingstemperatuur op die dag.
Composthoop 1: 13 weken geleden opgezet (begin-half maart)
De eerste composthoop zit ook rond de 20°C, amper verschil met de tweede composthoop dus. Ook het volume is ongeveer gelijk. Ik vermoed dat deze hopen zodanig zijn verminderd in hoogte, dat er net te weinig volume is om nog een hoge temperatuur aan te houden voor het composteringsproces.
Gezien de eerste twee hopen (dus de hopen die er al het langste liggen) allebei ongeveer volledig terug zijn afgekoeld, is het tijd om ze om te zetten. Dat wilt zeggen dat je alles verschept zodat er terug lucht in komt en er een nieuwe temperatuurstijging kan plaatsvinden. Zo kan de hoop verder afnemen in volume, en wordt het materiaal verder verwerkt tot een rijpe compost. Wat als je niet zou omscheppen? Dan zal de mest uiteindelijk nog steeds verteren tot compost, alleen duurt het dan veel langer. Omdat wij slechts beperkte plaats hebben in onze paardenplek, heb ik dus besloten om toch om te zetten waar mogelijk, zodat het composteerproces wordt versneld (en ik goede compost heb voor de moestuin!).
Omdat ik met twee te kleine hopen zat, heb ik de eerste een stukje weggeschept, dan die omgeschept en de tweede hoop erbovenop gelegd. Op die manier komen ook de buitenkanten van beide hopen binnenin de nieuwe hoop, zodat die ook kunnen verteren. Benieuwd of er nu een nieuwe temperatuurstijging zal volgen, ik hou mijn thermometer alvast bij de hand!
Ben je ook enthousiast geworden over dit proces en wil je er graag meer over leren?
- Laat het weten door op deze blog te reageren! Stel ook gerust vragen als er iets niet duidelijk is.
- Meld je hieronder aan om op de hoogte gehouden te worden over nieuwe blogs!
- Geef je input door voor de cursus die er binnenkort aankomt (zie tab cursus op deze website)! In de cursus komen thema's zoals composteren heel uitgebreid aan bod, en leer je ook hoe je een goede composthoop opzet.
- Als je meer wilt leren over compost maken voor de moestuin, kan je je nog steeds aanmelden op de wachtlijst van de cursus Eet je paardentuin! We starten in september een nieuwe ronde, dus meld je aan via deze link om zeker geen updates te missen.
De temperatuur in onze composthopen