Egels in onze Biotoop!

Vandaag was ik bezig met een mest- en hooirondje en kon plots mijn dag niet meer stuk: ik spotte een egeltje op onze track!! Hij (of zij) wandelde rustig rond, ging dan terug de border in en nestelde zich vervolgens onder de hooibak om daar terug te gaan slapen. Hoe fijn dat je dan beloond wordt voor al het werk om een biodiverse plek te maken van je tuin!

Natuurlijk kon ik het niet laten om bij deze gelegenheid een artikel te schrijven met wat info over hoe de egel leeft en hoe je deze diertjes kan helpen op je paardenplek. Want de egel heeft het moeilijk in onze drukbezette wereld, èn ik gun iedereen het "klein gelukske" van deze ontmoeting. :)

Een egel is vooral een insecteneter: ze leven van regenwormen, rupsen, kevers, naaktslakken, enzoverder - dus alles wat ze kunnen vinden in de bodem. Ze doen dat vooral op geur, want het zicht van een egel is helemaal niet zo goed. Naast insecten, eten ze ook graag fruit en eieren en zelfs kadavers van kleine dieren gaan erin.

Egels zijn schemer- en nachtdieren; vandaar dat hun zicht ook zo beperkt is. Een egel die zich overdag laat zien (zoals de egel die ik vandaag zag) is dus eigenlijk niet normaal. Toch blijkt dit meer en meer voor te komen, vooral omdat ze verstoord worden tijdens hun slaap. Daarnaast ook als de egel niet voldoende eten vindt en dus heel hongerig is, en als ze ziek zijn is dit ook mogelijk. In het eerste geval is het mogelijk dat ze opgeschrikt zijn uit hun slaap en daarom op zoek gaan naar een andere slaapplek, waarna ze terug uit het zicht verdwijnen. Dat was hier dus het geval: een minuutje later heeft de egel zich al terug te slapen gelegd onder èèn van de hooibakken.

Naast overdag, neemt de egel ook rust in een winterslaap. In de voorbereiding daarvan zijn ze in de herfst heel druk bezig met eten en bladeren te verzamelen, waarmee ze een dicht nestje bouwen dat hen beschermt tegen regen en kou. Rond eind november kruipen ze in dat nestje en rond maart-april komen ze er weer uit, tenzij ze tussendoor te koud krijgen: dan is het mogelijk dat ze nog wat rondscharrelen om het nest nog wat beter te isoleren. Tijdens hun winterslaap verlagen egels hun lichaamstemperatuur tot zo'n 4°C en stopt hun stofwisseling bijna helemaal, in cyclussen van zo'n 10 dagen.

Hoe kan je de egel uitnodigen & helpen in je tuin?

In 10 jaar tijd is de helft van de egels verdwenen, omdat ze steeds minder ruimte hebben om te leven en ze in de ruimte waar ze leven te weinig voedsel vinden (intensieve landbouw en strakke tuinen). Daarnaast worden er ook veel egels overreden en vergiftigd. Hoog tijd dus om deze dieren wat te helpen!

• Zorg goed voor je bodemleven. Creëer borders met ruimte voor natuur en een weiland met een gezonde bodem. Door deze plekken niet permanent te belopen/begrazen, kan het bodemleven zich ontwikkelen waardoor er een uitgebreid voedselweb van insecten komt. Ook het gebruik van (een beperkte hoeveelheid) compost op je weiland kan hiertoe bijdragen.
• Creëer schuilmogelijkheden: zorg voor structuur in je borders, door takkenwallen te maken, stukjes waar gras en kruiden hoog kunnen groeien, hoekjes waar het wat 'rommeliger' mag zijn met takken en bladeren. Hier kan de egel in rusten overdag en een slaapnest in bouwen voor zijn winterslaap. Als je (nog) niet heel veel blad- en takmateriaal hebt, kan je zelf speciale egelhuisjes maken of kopen waar de diertjes in kunnen nestelen en overwinteren.
• Plant wat fruitbomen of bessenstruiken, en gooi het fruit dat minder goed is in je borders voor dieren. Hier profiteren niet enkel egels van, maar ook oa. vogels, muisjes, allerlei insecten.
• Ook kruiden- en bloemenstruiken zorgen inrechtstreeks voor eten voor de egels, aangezien er veel insecten op afkomen die dan weer opgegeten worden. Eèn soort is maar zo sterk als het hele ecosysteem errond, probeer dus ook alle andere stapjes in het voedselweb vooruit te helpen!
• In dat kader, helpt ook het verspreiden van dood hout, dakpannen, stenen, enzoverder waar insecten, wormen en slakken onder kunnen schuilen. Hoe beter zij kunnen leven en voortplanten, hoe meer voedsel de egel zal vinden.
• Voor als het nog niet duidelijk zou zijn: gebruik gèèn gif in je paardenplek, in de vorm van pesticides, maar zorg dat je ook ontworming enkel gebruikt als het nodig is en hou deze mest apart zodat die niet in je volledige systeem terechtkomt.

Voila, allen aan de slag om egeltjes te helpen! Voor mij was deze ontdekking in elk geval een mooi teken dat we goed bezig zijn met onze tuin, en dat we ook op een plek waar paarden wonen, de biodiversiteit kunnen versterken! :)

Bronnen: oa. Ecopedia, Egelbescherming Nederland, Natuurmonumenten